Turizm, Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD), Koronavirüs nedeniyle zor günler geçiren yeme-içme sektörünün, yaşadığı krizi aşabilmesi için tüm paydaşlara ve kamu yönetimine yönelik dayanışma ve destek çağrısı yaptı.
Sektörün; AVM Yatırımcıları, Cadde Mağazalarının Sahipleri, Yiyecek ve İçecek Perakendecileri ile Kamu Yönetimine yönelik beklenti, talep ve tavsiyelerinin yer aldığı TURYİD açıklaması şöyle:
“Yiyecek ve İçecek Sektörü olarak ticaret hayatımızda çok ciddi krizler gördük ve başarı ile her kriz sonrası kendimizi daha da geliştirerek ve sektörümüzü büyüterek çıktık. Fakat tüm dünyanın aynı anda aynı düşmanla karşı karşıya kaldığı ve örneği hiç yaşanmamış bu tarz bir kriz ilk defa yaşıyoruz. Dolayısı ile bu krizin Yiyecek ve İçecek Sektörünü ve bu sektörün paydaşlarına nasıl bir hasara yol açacağı ile ilgili kesin yargılarda bulunmanın imkansızlığı içerisindeyiz. Ancak bir gerçek var ki belirli bir süre yatırımcısından- çalışanına, tedarikçisine, kiracısından-mülk sahibine ciddi zorluklarla karşı karşıya olmak durumunda kalacağız.
Bu gerçekten yola çıkarak, TURYİD olarak, sektörün tüm unsurlarının bu süreci atlatması adına tüm paydaşlarımıza belirli konularda tavsiyelerde bulunmayı tarihi bir sorumluluk olarak görmekteyiz.
Öncelikle kiracı ve mülk sahibi ilişkisinin sağlıklı devam edebilmesi, kiranın elde edilecek gelirden ödenebileceği gerçekliğini unutmadan, paydaşlarımıza bu süreçte açık ve şeffaf iletişim, empati ve hoşgörü içerisinde bir dayanışmanın devamını arzuluyoruz. Yeni normale, pozitif günlere gidebilmenin şartı bugün birbirimizle dayanışmaktan geçtiğini belirtmek isteriz. Atacağımız her adımda hem ülkemize, hem hukuka hem çalışanlarımıza hem iş ortaklarımıza hem de bizi biz yapan Türk tüketicisine karşı sorumlu olduğumuzu tüm paydaşlarımıza hatırlatmak isteriz.
Yaraların sarılması, sektör olarak yarattığımız değer zincirimizin ortak faydası adına tüm paydaşlarımıza sorumluluğumuzun gereği gördüğümüz tavsiyelerimiz şunlardır;
AVM yatırımcılarına;
1-Kiracılarının yaralarını sararak eski faaliyetlerine başarıyla dönebilmesi için faaliyetlerine başlayan işletmelerin açılış tarihinden itibaren ilk iki aylık faaliyet süresince kira talep edilmemesi,
2-Kiranın işletmelerinin elde edecekleri gelirin(cironun) bir parçası olduğu gerçekliğinden yola çıkarak 2020 yılsonuna kadar işletmenin cirosundan ciro kirasına dönülmesini, sözleşmesinde ciro kirası alternatif olmayan kiracılar için ise geçtiğimiz yılın ilgili aynın cirosu ile Covid -19 sonrası geri dönüşteki ilgili ayın gerçekleşen cirosunun % olarak mukayesesi yapılması sureti ile oraya çıkan % fark kadar sabit kirada indirim oranı uygulanması,
3-Sektörümüzün Pandemi önlemleri çerçevesinde çalışan ve müşteri sağlığını sağlamak amacı ile olağan dışı bir işletme gideri maliyetlerine gireceği (ateş ölçer cihaz, dezenfektan malzeme, kolonyalı mendil, temassız sipariş ve ödeme gibi teknolojik yatırımlar ve operasyonel ek maliyetleri vb.. ) de düşünülerek, AVM’lerin yapacağı Pandemi nedeniyle doğacak ek yatırım ve masrafların işletmelerimize ortak alan gideri olarak yansıtılmamasını,
4- AVM’lere ortak alan giderinin işletmelerimizin kapalı olduğu dönemde normal dönemde ödenen miktarının %10’unun ödenmesini ve AVM’lerin faaliyetlerine başlaması sonrası AVM’nin Kısa Çalışma Ödeneğinden faydalandığı süre içerisinde de bu oranın normal dönemde alınan ortak gider tutarının %25’ini aşmamasını, tavsiye ediyoruz.
Cadde mağazalarının sahiplerine;
1-İçişleri Bakanlığının genelgeleri ile kapatılan işletmelerimizin, mücbir sebep kapsamında, kapalı kalınan sürede faaliyetlerini gerçekleştirememişlerdir, bu süreç içerinde ödenemeyen kiraların, mücbir sebep kaynaklı olduğunun unutulmaması gerektiğine inanıyoruz.
2-İşletmelerimizin başarıyla eski faaliyetlerine dönebilmesi için 2020 yılı sonuna kadar ciro kirasına geçilmesi, bunun uygulanamadığı şartlarda 2020 yılı sonuna kadar kiralarda %50 oranında bir indirim yapılması yönünde sözleşmenin uyarılmasını tavsiye ediyoruz.
Yiyecek ve içecek perakendecilerine;
1-Ülke ekonomisinin sekteye uğramaması adına faaliyetlerine tüm AVM ve cadde mağazalarında eksiksiz olarak dönmelerini tavsiye ediyoruz.
2-İşletmelerimizin açıldığı tarihte Bilim Kurulu tavsiyeleri, Sağlık Bakanlığı Genelgeleri dikkate alınarak çalışan ve halk sağlığını en üst seviyede tutacağımız hijyen kurallarını en üst seviye tutularak hazır hale gelmemizi, personelimizin bu konuda sık sık güncellenecek eğitimleri almasını, misafirlerimizin aldığımız önlemler ve kendi sağlıları için dikkat edecekleri hususlar konusunda bilgilendirilmesini tavsiye ediyoruz.
Bütün bu tavsiyelerimizin sahada vücut bulabilmesi ve ülke ekonomisinin yaratığı katma değer ve sağladığı istihdam göz önünde tutularak yiyecek ve içecek işletmelerinin tüm unsurlarını sağlıklı tutabilmek adına;
Kamu yönetiminden,
1-Kısa çalışma ödeneğinin şartlarının esnetilerek çalışan, kısmı çalışan ya da çalışmayan elemanların tamamına (haftalık çalışma saatleri oranına göre) Eylül ayı sonuna kadar devam ettirilmesini talep ediyoruz.
2-Yiyecek ve İçecek sektörü firmalarının finansmana ulaşması için bugüne kadar gösterilen gayretin artırılarak devam etmesini talep ediyoruz. İlk destek verilecek sektörlerden olarak tanımlanan yeme-içme sektörünün temsilcileri olan KOBİ‘lerimizin KGF kredilerine erişimi neredeyse sıfıra yakın oranda düşük olmuştur.
3-Sektörümüze destek olan AVM’lerin kredilerinin faizsiz 6 ay ertelenmesinin sağlanmasını yada faizsiz re- finansman imkanının sağlanmasını talep ediyoruz.
Umuyoruz ki hem kamu yönetimimiz hem de yiyecek ve içecek sektörünün tüm paydaşları talep ve tavsiyelerimizi değerlendirerek sektörümüzün bu süreci atlatmalarına katkı sağlarlar. Her türlü kriz dönemini başarıyla atlatmış Sektörümüz bu krizi de başarıyla atlatacağına olan inancımızla tüm paydaşlarımıza sağlık ve işlerinde yeni dönemde başarılar diliyoruz.