Page 40 - Gastronomi Turkey By Rafine

Haber

Âşıkların gönlü gibi viran olan bir şehir

İstanbul’da Küçük Kıyamet (1509) &

Eski Mısır’dan Bir Papirüs: Ipu-wer Ağıdı

Tarih 10 Eylül 1509! Osmanlı tahtın, o sene 60 yaşını geride bırakmış olan yorgun ve hasta hükümdar
Sultan II. Bayezid’e emanet… Merkez üssü Marmara Denizi’nin kuzeydoğusu olan ve İstanbul harap

hâle koymakla kalmayıp, bir tarafta Rumeli diğer tarafta Anadolu’yu sallayan, kuzeyde Kırım’a,
güneyde Kahire’ye kadar hissedilen bu deprem tarihlerde “Kıyamet-i Suğra” yani “Küçük Kıyamet”
olarak adlandırılmıştır. Depremin sabaha karşı 4 sularında, 7.2 ile 8.0 büyüklüğünde yaşandığı tahmin

edilmektedir. Önü ardı 40 gün boyunca kesilmemiş olan artçıları ile iki büyük imparatorluğun tacını,
şehirlerin kraliçesi İstanbul’u daha önce yaşamış olduğu âfetlerle fikri olarak dahi mukayese kabul
edemeyecek şekilde yerle bir etmiştir. Dünya tarihinde pek çok detayıyla tarihi kayıtlara geçen belki
de ilk deprem olan bu âfette binlerce kişi hayatını kaybetmiş, binlerce kişi yaralanmış, binlerce yapı
yıkılmış, galeyana gelen Marmara Denizi boyunun 6 metreye ulaştığı tahmin edilen dalgalarıyla şehrin

surlarını aşarak sokaklarını perişan etmiştir. Ardından toplanan dîvânda İstanbul’da inşa edilecek tüm
yapıların ahşap-karkas malzemeden olması irade buyurulmuştur. Bu ferman ile imparatorluk tarihinde
imar ve inşada kullanılacak yapı malzemelerine dair ilk yasal düzenlemeyi de beraberinde getirmiştir.

A. Çağrı Başkurt | Saray ve Kültür Tarihçisi

stanbul surları, Rumeli Hisarı,
İAnadolu Hisarı, Yoros Kalesi,
Kız Kulesi, Ayasofya Camii, Fatih
Camii, Aziz John Theologos Kilisesi,
Burgazada ve Heybeliada’da,
Kurtarıcı İsa ve Aya Prodromou
Rum Ortodoks Kiliseleri, Theodosius
Sütunu, Bozdoğan Kemeri,
Hipodrom’daki altı sütun ve dikilitaş,
Çekmece köprüleri ve daha pek çok
yer harap oldu. Deprem olmadan
az evvel Saray-ı Âmire’deki (Topkapı
Sarayı) yatak odasından namaz
için erkence kalkarak hareket
etmiş olan Sultan II. Bayezid, bu
sayede yatak odasının kubbesinin
üzerine çökmesinden ilahi takdir
ile kurtulmuştur. On gün boyunca
Gülhâne Meydanı’nda kurulan
otağında kaldıktan sonra 23 Ekim’de
Ipu-wer Papirüsü Edirne Sarayı’na çekilmiştir.

40 | Şubat-Mart 2023 | gastronomiturkey.com

040-043 Deprem - A. Çağrı Başkurt.indd 40 1.03.2023 21:21