Page 78 - Gastronomi Turkey By Rafine

SÖYLEŞİ

Nur Başnur’un
koleksiyonundan, 18. yy.
sonu ve 19. yy’a ait tekke
işi kaşıklar...

Ve gelelim kaşığın günümüzdeki
haline... Dünyada sanayileşmeyle
birlikte madeni kaşıkta seri üretime
geçilmiş. Türklerin batılılaşma
atılımında da böyle oluyor ama bir
yandan da tahta kaşıkla olan bağ hiç
kopmuyor. Bu süreçte yer sofrasından
masaya geçişte de aynı bağ sürüyor.

Kaşık, sofra ve gastronomide kullanımı
dışında ne ifade ediyor?
Ben Türkiye ve Osmanlı kültüründe
kaşığın tarihini araştırıyorum;
dilimizde yayınlanmış kaşık kelimesi
geçen her metne bakmış olabilirim!
Kaşıkla ilgili ritüellere ilişkin konuları
da derinlemesine araştırdım. Kaşık,
edebiyattan sanata, mutfaktan
sofraya, tarihten dini ritüellere, Kaynaklarda koleksiyonunda 3 bin
Halkın tahta kaşık kullanımının yanı danstan, insan ilişkilerine kadar pek 200 civarında kaşık olduğu yazılıyor.
sıra Osmanlı Sarayı’nda ve Burjuva çok alanda hayatımızın içinde! Dilerim bu koleksiyonu da görmek ve
kesiminde sedef, şirmahi (balina değerlendirmek şansımız olur. Çünkü
kemiği), katır tırnağı, boynuz, fil dişi, Koleksiyonunuz ve araştırmalarınızla Karay, bir Osmanlı Türk kaşıkları müzesi
hindistan cevizi kabuğu gibi daha ilgili hedefleriniz neler? yapılmasını vasiyet etmiş. Belki bu
sert organik malzemelerden yapılmış Öncelikle Anadolu’da kaşığın tarihine vasiyeti yerine getirmek bize nasip
artistik kaşıklar da kullanmış. Bu ilişkin yazmakta olduğum kitabın olur.
kesimin kullandığı kaşıkların saplarında bahar aylarında raflarda olmasını
da zenginlik kendini gösteriyor; hedefliyorum. Kitabın yayınlanmasını
gümüş, altın, elmas, inciyle süslemeler takiben de bir ‘Türk ve Osmanlı Kaşık, sofra düzeni açısından
var. Böylelikle üstün bir kaşık sanatı Kültüründe Kaşık Müzesi’ kurma medeniyete geçişin adeta
ortaya çıkmış. Beyazıt’ta Kaşıkçılar hayalim var. Mekan arayışı konusunda simgesi...
Çarşısı kurulmuş; Evliya Çelebi ünlü halen temaslarım devam ediyor. Bu
Seyahatnamesi’nde burada 500’e müzenin hakkı İstanbul’da ve Tarihi
yakın kaşık ustasının varlığından söz Yarımada’da olmayı gerektiriyor.
ediyor. Burası acıkanların pilav, hoşaf ve
helvayla karnını doyurabileceği,
Öte yandan kullanıma göre kaşıklar dolayısıyla kaşıkla geleneksel
çeşitleniyor; çorba, pilav, yumurta, yemeklerin bağının yeniden
paluze, hoşaf vb. gibi pek çok tür kurulabileceği bir müze olacak.
ortaya çıkmış. 1800’lerin sonunda
şimdiki kullandığımız madeni kaşık Değerli yazarımız Nurullah Ataç bir
formuna ulaşıyoruz. gazetedeki yazısında diyor ki: “Pilavın
çatalla yenmesi kadar akıl dışı bir şey
olamaz, pilav kaşıkla yenir. Çünkü
Nur Başnur, geleneksel pilavın lezzeti niceliğiyle paraleldir. Bir
kaşığımızı günümüz çatal kaç tane pirinç tanesi alabilir ki?”
sanatçılarına yeniden Bir başka değerli yazarımız Refik
yorumlatmayı da hayal Halit Karay’ı da yeri gelmişken
ediyor. anmadan geçmeyelim. Karay,
büyük bir kaşık koleksiyoncusu.

78 | Aralık 2024-Ocak 2025 | gastronomiturkey.com