Page 126 - Gastronomi Turkey by Rafine - Otel ve Mutfak Sanatları

KAHVE | Türk kahvesi fincan tasarımları

Geçmişten günümüze

Türk kahvesi fincan tasarımları

Anadolu topraklarında 500 yıllık bir tarihe sahip olan Türk kahvesi şüphesiz kahve içme ritüeli
ile ilgili malzemelerin de günden güne gelişmesine olanak sağladı. Bu bağlamda ilk olarak Çin

porselenlerinden etkilenerek İznik’te üretilmeye başlanan fincanlar, 18’nci yüzyılda Kütahya’nın
tekelinde üretilmeye başlıyor. Önceleri seramikten yapılan ve fincana yapışık şekilde duran
fincan zarfları, Osmanlı kültürüne ait parçalar olarak öne çıkıyor. Fincan tasarımlarında kullanılan
malzemelerden seçilen renklere kadar her şey bir anlam taşıyor.

dönemde genellikle bitkisel bezemeli
veya soyut figürlerle desenlendirilmiş
fincanlara tabak ve zarf eklenmekte.
Önceleri seramikten yapılan ve
fincana yapışık şekilde duran fincan
zarfları, Osmanlı kültürüne aittir. Tabak
kullanımının ise büyük olasılıkla batı
menşeli olduğu düşünülmektedir.
Kahvenin hazırlık, servis, tüketim ve
saklama aşamalarında kullanılan
kahve değirmeni, kahve tavası, kahve
soğutucusu, cezve, ibrik ve kahve
güğümü gibi malzemeler de kahve
seremonisini tamamlayan diğer
ögeler olarak öne çıkıyor.

Sarayın fincan ihtiyacını
Atilla Narin
karşılamak için

013 yılının Aralık ayında Unesco’nun Yıldız Çini Fabrika-i
2İnsanlığın Somut Olmayan Hümâyûnu açılıyor
Kültürel Miras Listesi’ne giren ilk 16-19’uncu yüzyıllar arasında Osmanlı
içeceğimiz olan Türk kahvesi hem saraylarında kullanılan fincanlar
kültürümüzde hem alışkanlıklarımızda dönemin altın varaklı renk ve
hem üretimde birçok şeyi değiştirip süslemelerine sadık kalınarak özel, el
geliştirmeye olanak tanıdı. Anadolu’da işçiliğiyle üretildi. Dönemin gücünü
kahve tüketimi yaygınlaştıkça, kahve ve ihtişamını da göstermek amacıyla
ritüeli ile ilgili malzemelerin, özelikle süsleme olarak bakır, altın, gümüş, akik
de fincanların Çin porselenlerinden gibi malzemeler kullanılmıştır. Ağzı
de esinlenerek üretimi artıyor. 16’ncı dar ve dibi geniş fincanlar kahvenin
1891 yılında Sultan II.
Abdülhamit tarafından yüzyılda İznik’te az da olsa fincan soğumasını geciktirmek amacıyla bu
sarayın fincan ihtiyacını yapımı olduğu bilinmekte. Kütahya’da şekilde tasarlandı. Bu tasarımda Türk
karşılamak ve Türk çini 17’inci yüzyıldan önce fincan üretimine kahvesinin görsel şöleni olan kahve
sanatını canlandırmak köpüğü de bir bulut yumağı gibi
amacıyla Yıldız Çini dair bir bulguya rastlanmazken
Fabrika-i Hümâyûnu 18’inci yüzyılda ise üretim şehirdeki toplanır. Üretilen ürünlerin hem sağ
açıldı. atölyelerin tekeline geçiyor. Bu hem sol elle rahat tutulabilir olması da

126 | Nisan-Mayıs 2021 | gastronomiturkey.com

126-127 atilla narin yazı.indd 126 19.04.2021 20:21