Laktoz, gluten ve histamin intoleransı toplumda en çok
görülen gıda intoleransları arasında yer alıyor. Özellikle histamin
intoleransının belirtileri, başka birçok hastalığa benzemesi
nedeniyle göz ardı edilebiliyor.
Gıda intoleransı, batı toplumlarının yaklaşık yüzde 20’sinde görülüyor ancak ne yazık ki teşhis konulup tedavi edilmediği için pek çok kişinin hayat kalitesini önemli oranda düşürüyor. Günümüzde birçok insan baş ağrısı, yorgunluk, halsizlik ve gastrointestinal sistem (GİS) problemleriyle uğraşmasına karşın, birçoğu sorunlarının arkasındaki nedenin gıda intoleransı olabileceğinden habersiz...
Gıda intoleransını, bir gıdanın metabolize edilmesindeki eksiklikler sonucu gelişen anormal vücut reaksiyonları şeklinde tanımlayabiliriz. Batılı toplumlarda tüm nüfusun yaklaşık yüzde 20’sinde ortaya çıkan gıda intoleransları içinde laktoz, gluten ve histamin intoleransları en çok görülenler arasında.
Bayat balıklara dikkat!
Histaminle ilgili sorunlar çoğunlukla iki şekilde kendini gösteriyor. Histamin alımıyla ilgili bilinen problemler, vücuttaki histamin seviyesinin yükselmesine (histamin zehirlenmesi) ve histamin metabolizmasındaki problemlere (histamin intoleransı) bağlı olarak ortaya çıkıyor.
Histaminle ilgili bilinen ilk tehlike Scombroid familyasına mensup olan balıkların tüketilmesiyle ortaya çıkan scombroid balık zehirlenmesi(histamin zehirlenmesi) oldu. Bu familyadaki balıkların uygun olmayan koşullarda muhafaza edilmeleri ve işlenmeleri histamin oluşumuna ve zehirlenmelere neden oluyor.
Daha çok uskumru, palamut, ton balığı, lüfer ve somon gibi balıklarda görülse de sardalya, hamsi gibi balıklarda da uygun olmayan koşullara maruz kaldıklarında yüksek histamin seviyeleri görülebiliyor. Yüksek histamin içeren balıkların tüketimi ile ilişkili olan histamin zehirlenmesinde karın ağrısı, döküntü, kusma, diyare, nefes darlığı ve hatta nadir olarak ölüm bile görülebiliyor.
Fermente ürünlerdeki histamin tehlikesi
Son yıllarda histamin zehirlenmesine ek olarak histamin intoleransı da histamin alımına bağlı bir problem olarak ortaya çıkıyor. Bu durum bireylerde histamini metabolize eden enzimler olan histamin-N- metiltransferaz (HNMT) ve diamin oksidaz (DAO) eksikliğinden kaynaklanıyor.
Özellikle fermente ürünler yüksek oranda histamin içeriyorlar. Şarap, olgunlaştırılmış peynirler, sucuk, sosis gibi fermente et ürünleri, kakao ve çikolata bunlardan bazıları. Fermente gıdalara ek olarak ıspanak, patlıcan, domates gibi sebzelerin de doğal yapısında histamin bulunuyor.
Alkol, sorunu ortaya çıkarabilir
Çok düşük oranda histamin dahi bu bireylerde semptomlara yol açabiliyor. Bu enzimin eksikliği bazı bireylerde doğuştan olabilirken bazılarında alkol ve kullanılan ilaçlar sebebiyle enzimlerin inaktive olmasına bağlı.
Her iki durumda da metabolize edilemeyen histamin, kana geçerek kanda histamin seviyesinin artışına sebep oluyor ve diyareden baş ağrısına, rinokonjonktival semptomlardan astım, hipotansiyon, aritmi, ürtiker kaşıntı ve deride kızarıklıklara kadar değişkenlik gösteren belirtilere sebep oluyor. Her yaştan ve cinsiyetten insanda görülebilmesine rağmen daha çok orta yaşlı kadınlarda görülüyor.