Dünyanın farklı ülkelerinden 1000 şefin aday gösterildiği ve 700 şefin değerlendirildiği Gastronominin Nobel’i olarak adlandırılan Basque Culinary World Prize (BCWP) 2023'ün kazananı Şef Ebru Baybara Demir oldu. Şef Ebru Baybara Demir bu ödülü Türkiye’ye taşıyan ilk Türk kadın şef oldu.
Şef Ebru Baybara Demir, gastronomiyi entegrasyon için güçlü bir araç olarak kullandığı, Türkiye'de yaşayan tüm kadınları kapsayıcılıkla güçlendirdiği, önyargıları ortadan kaldırdığı ve kültürel alışverişin zenginliklerini sergilediği için 2023 Basque Culinary World Prize – (Bask Dünya Aşçılık Ödülü) sahibi seçildi. 2023 Türkiye-Suriye depremlerinden sonra binlerce kişiye sıcak yemek dağıtmaktan yerel buğdayın yeniden canlandırılmasına ve yerel ürünlerin ulusal pazara ulaştırılması ve atık yönetimine kadar, Ebru Baybara Demir doğanın aşçı gücüdür. Sarsılmaz bir insancıl ruhla ve mutfak uzmanlığıyla toplulukları dönüştürüyor.
Olağanüstü yardımsever bir aşçılık
Şef Ebru Baybara Demir, gastronomik yeteneğini sosyal değişimde etki yaratmak için kullanıyor. Kültürel entegrasyon, istihdam ve çevresel sürdürülebilirliğe odaklanarak acil sosyokültürel sorunları ele alıyor. Depremlerin ardından "Gönül Mutfağı" aracılığıyla binlerce kişiye sıcak yemek sağladı.
Yirmi yıldan uzun süredir, etkileyici değişim yaratmak için sürekli yeni yöntemler geliştiriyor ve sosyal sorunlara karşı aktif şekilde çözüm üretiyor. Uluslararası organizasyonlar, yerel yönetimler, kamu-özel kuruluşlar ve yerel kooperatiflerle iş birliği yaparak tüm imkanları ortak hedefler doğrultusunda bir araya getiriyor. Turizm potansiyeli yüksek ancak yemek seçenekleri sınırlı olan Mardin şehrinde, mutfak sanatlarını turizm ve kalkınma ile dahiyane bir şekilde birleştirmiştir. Yabancı ziyaretçilere hizmet etmek üzere yerel kadınları tarihi evlerde kendi mutfaklarını kurmaya teşvik ederek sadece iş imkanları yaratmakla kalmamış, aynı zamanda turizm endüstrisini güçlendirmiştir.
Halen Mardin’de gönüllülerin kurduğu Topraktan Tabağa kooperatifi aracılığıyla yerel buğdayların çoğaltımı ve küçük üreticinin desteklenmesiyle yerel kalkınmaya destek olan projeler yürütmektedir. Pilot projesi Diyarbakır'da başlayan Biyobozunur Atık Yönetimi Projesi, pazar yerlerindeki sebze ve meyve atıklarının komposta dönüştürülmesini sağlamaktadır.
Bu yıl 8.'si düzenlenen Basque Culinary World Prize (BCWP), mutfağın ötesinde olumlu etkiler yaratan şeflerin ilham verici hikayelerini paylaşarak gastronominin dönüştürücü gücünü dünyaya anlatmaya devam ediyor. BCWP, ödül alan kişiler her yıl dünyanın farklı noktalarındaki insanları şeflerin topluma katkıda bulunduğu farklı yolları keşfetmeye davet ediyor. 2022'de ödül, Afrika mutfak geleneklerini korumanın ve gastronomiyi iklim değişikliğiyle mücadelede bir güç olarak kullanmanın önemini vurgulamıştı. Bu etkinlik aynı zamanda Bask Ülkesi ile Japonya arasındaki ilişkileri güçlendirmeyi ve Japonya'da düzenlenen "Euskadi Japonya 2023" yılının bir parçası haline geldi. Amaç, kurumsal, ticari, kültürel, gastronomi ve turizm alanlarında ilişkileri güçlendirmek ve yeni projeler ve iş birlikleri oluşturmaktır.
Şef Ebru Baybara Demir ödül hakkında şunları söyledi:
“Gastronomi dünyasının Nobel'i sayılan Basque Culinary World Prize'a beni layık gören jüriye teşekkürlerimi iletiyorum. Bu ödül, gıdanın ve yemek pişirmenin insanların yaşamları ve toplumlar üzerindeki önemli etkisini vurguluyor. Bunu ilk kez 25 yıl önce, bir grup kadının bana inanarak yola çıktığı Mardin'de öğrendim. O günden bu yana yolculuğum, topraktan tabağa ve yeniden toprağa uzanan gıdanın yaşam döngüsünde insana, çevreye ve topluma fayda sağlayan girişimlere adandı.”
Joan Roca, Jürisi Başkanı, şunları söyledi:
“Ebru, insanlığın, bağlılığın ve gücün olağanüstü bir örneğidir. Buna ek olarak, gastronomide farklı alanları birbirine entegre etme başarısı, iklim değişikliğinin ilerlemesine karşı bir savunma olarak biyoçeşitliliğin önemini ortaya koymanın yanı sıra, kullandığımız malzemelerin nasıl beslendiği konusunda toprağın önemini de vurgulamaktadır. Çalışmaları, toprağını bırakma zorunda kalan insanların entegrasyonunda gıdanın nasıl kullanılabileceğini ve kalkınma fırsatları yaratma becerisini vurguluyor. Çabaları, farklı kültürler arasında diyalog için alan yaratmada yemek yapmanın rolünü de ortaya koyuyor. Ebru'nun çalışmaları son yirmi yıldır bu konulardaki soruları yanıtlıyor, tutarlı ve ısrarlı bir şekilde ortak sorunların ele alınmasında bağlantı kurmanın, iş birliğinin ve sinerjinin ne kadar merkezi olduğunu gösteriyor.
Michel Bras, Jüri ise şunları ekledi:
"Tüm finalistlerden çok etkilendim. Köyde annelerin oynadığı rolü hatırlıyorum. Bir köy çocuğu olarak, üçü de büyük övgüyü hak ediyor. Ebru tarafından özellikle etkilendim şu anda savaş döneminden geçiyoruz ve bu gerçeği unutmak veya görmezden gelmek çok kolay oluyor. Savaşların içinde iki savaş olduğuna inanıyorum: Elbette, silahlarıyla cephe hattında savaşan erkeklerin savaşı var. Ama annelerin genellikle göz ardı edilen görevi var, gençlere ve yaşlılara bakmak, onları beslemek. Onların görevi, gölgede yaptıkları şey, gerçekten soylu bir görevdir."
Jürisi üyesi Dominique Crenn kazananı tebrik etti ve şunları söyledi:
"Gerçek bir sosyal girişimci olan Ebru, insani kriz ve felaket zamanlarında toplumuna yardım etmek için ortaya çıktı ve hizmet etti. Çalışmaları sadece bize örnek olmakla kalmıyor, insanlık için sahip olduğu niyet ve amaç en büyük hediyedir."
Joxe Mari Aizega, Basque Culinary Center Genel Müdürü, şunları ekledi:
"BCWP'nin 8’incisinin kazananını seçerken büyümeye ve güçlenmeye devam eden BCWP topluluğuna tanıklık etme heyecanıyla doluyduk. Sekiz yıl önce gastronominin sosyal boyutunu ortaya çıkartmak amacıyla BCWP ödülünü oluşturduk. Bu süre içinde dünyanın 42 ülkesinden 800 erkek ve kadından adaylık başvuruları aldık. Bu yıl da, Ebru, Nicole ve Heidi gibi bugünün ihtiyaçlarına cevap vermeyi hedefleyen profesyonellere olan sorumluluğumuzu sürdürüyoruz. İlham veren hikayeleri ve deneyimleriyle bu üç şef de mutfakta yaratılan sosyal etkiyi, girişimcilik yeteneklerini, bilgilerini ve yaratıcılıklarını kullanarak sosyal entegrasyonu, sürdürülebilirliği ve gastronomi eğitimine katkı yaratıyor.”
Bittor Oroz, Bask Hükümeti Tarım, Balıkçılık ve Gıda Bakan Yardımcısı, şunları belirtti:
“Bu ödül, Bask toplumu tarafından paylaşılan kapsayıcılık, kararlılık ve iş birliği gibi değerleri Bask Ülkesi imajıyla ilişkilendirmeyi amaçlayan ve Bask Ülkesinin EUSKADİ BASK ÜLKESİ Stratejisinin önemli bir bileşenidir ve bu, uluslararası düzeyde onu bizim kartvizitimiz haline getirir.
Uluslararası düzeyde. Bu ödül sayesinde, küresel varlığımızı ilerletiyor ve gastronomide lider olarak güçleniyoruz. Gastronomi, besin zincirinde çok önemli bir bağlantı olarak görüldüğünde, yeni bakış açıları ortaya çıkararak ve hepimizi etkileyen toplumsal sorunları ele alarak dönüştürücü bir değişim sağlar. Bask Ülkesi, çabaları birleştirerek ve sürdürülebilir insani gelişmenin küresel arayışına katkıda bulunarak değişimin temsilcisi olmayı hedefliyor.”
Bask Aşçılık Dünya Ödülü
2016 yılında Bask Hükümeti ve Basque Culinary Center tarafından oluşturulan bu ödül, toplumumuzun talep ettiği sistemik değişikliklerin bir parçası olmak için bilgi, yetenek, yaratıcılık ve güçlerinden yararlanan şefleri ödüllendirmeye devam ediyor.
Bask Aşçılık Dünya Ödülü, gastronomide dünya çapında önde gelen bir akademik kurum olan Basque Culinary Center ve Bask Hükümeti tarafından, kapsamlı Euskadi-Basque Country stratejisi çerçevesinde verilen özel bir ödüldür. Bu ödül, dönüştürücü girişimleri olan şeflerin çalışmalarını tanıyarak, kazanan şef tarafından seçilen bir programa 100.000 Euro maddi destek sağlamaktadır.
Kazanan, dünyanın en etkili şeflerinden oluşan bir jüri tarafından seçilmektedir. Bu yıl BCWP jürisi, Basque Culinary Center Uluslararası Konseyi üyelerinden oluşan bir topluluk tarafından Tokyo, Japonya'da bir araya geldi. 2023 BCWP kazananı, Basque Culinary Center, Bask Hükümeti ve Yoshihiro Narisawa tarafından ortaklaşa düzenlenen bir gastronomi zirvesi olan "Traditions in Motion"da duyuruldu. Jüri, Joan Roca (İspanya, El Celler de Can Roca) şef başkanlığında Gastón Acrio (Peru), Michel Bras (Fransa), Manu Buffara (Brezilya), Dominique Crenn (Fransa/ABD), Trine Hahnemann (Danimarka), Pia Leon (Peru), Narda Lepes (Arjantin), Elena Reygadas (Meksika), Josh Niland (Avustralya), Yoshihiro Narisawa (Japonya) ve Thitid "Ton" Tassanakajohn (Tayland) gibi ünlü şeflerden oluşmaktadır.